Twin-scroll Turbo Nedir ? Twinpower Turbo Motorun Çalışması ve Özellikleri Nelerdir?
Turbo motorlarda çözülmesi
gereken en büyük sorun, düşük motor devirlerinde turbonun yeterince hava
beslemesi yapamamasıdır. Düşük-orta devirlerde yetersiz basınçta gelen hava
beslemesi, motorun düşük devirlerde yetersiz tork üretmesine sebep oluyor,
motor alt devirlerde uyuyor. Bu durum ise yetersiz performansın yanında yakıt
tüketimini de arttırıyor. Düşük devirde gelecek yüksek tork, yakıt tüketiminin
azalması demektir. Ana konu için (Bkz: Turbo nedir nasıl çalışır?) Düşük devirde turbonun
yetersiz kalmasının sebebi, motorun yavaş dönmesi sebebiyle, egzoz gazlarının
yeterince hızlı-basınçlı çıkış yapmaması, bunun sonucu turbo türbin
kanatçıklarının yeterince hızlı dönmemesi, bunun sonucu yavaş dönen kompresör
kanatçıkları sebebiyle düşük basınçta hava beslemesi.
Otomotiv üreticileri,
alt-orta devirde turbonun yeterli hava beslemesi (boost) oluşabilmesi için
çeşitli yöntemler geliştirmiştir. Bunlar;
*Değişken kanatçıklı
turbo (VGT Turbo): Türbin muhafazasına
giren havanın akışı, hareketli kanatçıklarla hızlandırılarak turbo basıncı
arttırılıyor. Fakat turboya ilave donanımlar (hareketli kanatçık ve bu
kanatçıkları hareket ettirecek elektronik veya basınç tüplü kumanda) eklenmesi
gerekiyor. Daha fazla bilgi için Bkz: Değişken Kanatçıklı VGT Turbo
* Çift Turbo (Twin turbo
veya bi turbo): Çift turbonun seri bağlı
olanı sisteminden (Seri-Kademeli, Sequential Turbo) bahsediyoruz. Düşük-orta
devirlerde küçük olan turbo devrededir ve yeterli basınç beslemesini yapar, üst
devirlerde ikinci (büyük) turbo da devreye girer. Bu yöntemde de maliyet ve
donanım artmış olur; 2 adet turbo takmak gerekir. Ekonomi amaçlı 3-4
silindirli küçük hacimli (1 litre-1.6 litre) turbo motorlar için çok uygun
değildir.
*Twin-scroll Turbo: Egzoz manifoldunu iki ayrı kanala bölerek, egzoz
gazlarının hızlı,yüksek basınçlı ve basınç dalgalanması olmadan turbonun türbin
kanaktçıklarına çarptırılması, yüksek türbin mili dönüşü ve düşük motor
devirlerinde bile yeterli turbo basıncı sağlanması prensibiyle çalışır.
Bmw Efficientdynamics Ne Demek ?
Twinscroll ismi bmw’nin
“bmw efficientdynamics” isini verdiği motor konspetinin bir özelliğidir. Bmw
efficientdynamics; daha verimli, daha çevreci, daha az yakan motorların
geliştirildiği motor serisine bmw’nin verdiği isimdir. Bmw, twin-scroll
turbonun kullanıldığı ve efficientdynamics konseptiyle ürettiği motora
“Twinpower” motor denmektedir.
Twinscroll Turbo Nedir Nasıl Çalışır ?
Daha düşük motor
devirlerinde elde edilen yüksek torkun sağladığı; düşük yakıt tüketimi, düşük
emisyon faydalarından yararlanmak amacıyla, egzoz gazlarının turboya daha hızlı
girmesi hedeflenmiştir.
Twinscroll, çift kıvrım,
çift kanal olarak Türkçeye çevrilebilir, sisteme “çift koldan türbin girişli
turbo” diyebiliriz. Twinscroll turbo sisteminde, egzoz manifoldu iki ayrı çıkış
kanalında toplanmıştır, örneğin 4 silindirli bir motorda birer egzoz kanalına 2
silindirin egzoz çıkışı bağlanmıştır. Normalde 4 silindirin egzoz çıkışı tek
bir egzoz manifoldunda toplanır, buradan çıkış yapan egzoz gazları turbo
türbinine girer ve döndürürdü; bu ise sırayla yanmanın gerçekleştiği
silindirlerdeki egzoz çıkışının büyük ortak bir egzoz manifoldundan geçtikten
sonra turboya ulaşması demektir, bu durum düşük motor devirlerinde egzoz
gazlarının hızını (enerjisini) iyice azaltıcı bir etkiye sebep olurken, turbo
basıncı yetersiz kalır, tork düşer.
Twinscroll turboda,
egzoz manfioldu iki ayrı kanala ayrılmıştır, turbonun türbin girişine egzoz
gazları iki ayrı kanaldan (1-4. Silindirler bir kanaldan; 2-3. Silindirler
diğer kanaldan) giriş yaparlar, böylece egzoz supaplarından çıkan egzoz gazları
daha küçük bir hacme sahip iki egzoz manifoldundan ayrı ayrı ve
hızını-enerjisini kaybetmeden, genişten dara doğru giderek daralan bir boru
içerisinden geçerek (kesit daralırsa akışkan hızı artar), türbin kanatçıklarına
yönlendirilir, böylece düşük motor devirlerinde bile turbo şarjın hava besleme
basıncı yeterince yüksek ve sürekli olur, tork artar, yakıt tüketimi düşer.
İki ayrı kanaldan türbin
kanatçıklarına farklı pozisyondan çarpan egzoz gazları; turbo tepkisini
iyileştirirken ve turbo hızını da arttırır. Türbin kanatçıklarının kenar
yüzeyine yönlendirilen egzoz gazları turbo tepkisini iyileştirir; türbin
kanatçıklarının yüzeyine yönlendirilen egzoz gazları, turbo hızını arttırır.
Yüksek motor
devirlerinde turbonun yüksek basınç üretmesini önlemek amacıyla yine wastegate valfi kullanılır. Anlık basınç sıçraması ise blow off valfiyle önlenir.
Twinscroll turbonun kullanılmasıyla,
ilave donanım ve kumanda sistemi gerektiren değişken kanatçıklı (VGT) turbo
sistemine gerek kalmamıştır.
Ana konu için (Bkz: Turbo nedir nasıl çalışır?)
Ana konu için (Bkz: Turbo nedir nasıl çalışır?)
Yorumlar
Yorum Gönder