Yeni nesil
quattro sisteminde,üçüncü nesil torsen (t3) diferansiyelin yerini Crown-Gear
Merkezi Diferansiyel (Crown-gear Centre Differential) almıştır. Torsen
diferansiyel yerine crown gear merkezi diferansiyel 2010 model Audi RS5
serisinde kullanılmıştır.
İki adet ayna
dişli (crown gear) ön ve arka şaft millerine bağlıdır. Bu ayna dişliler
arasında 4 adet diferansiyel dişlisi geçmiş durumdadır. Diferansiyel dişlileri
gövdeyle beraber döner.
Diferansiyel
dişlilerinin iki ayrı yüzünde bulunan ayna dişlilerin çapları farklıdır. Arka
şaft miline bağlı dişlinin çapı daha büyük, ön şaft miline bağlı dişli daha
küçüktür. Bu çap farkı, ön ve arka şaft millerine farklı oranlarda tork
dağıtılmasını sağlar. Bu oran normal sürüşte %40 ön akslara, %60 arka akslara
tork paylaşımı olacak şekilde ayarlanmıştır (statik tork dağılımı 40-60).
Quattro Kendinden Kilitlenebilir Crown-Gear
Merkezi Diferansiyel (Crown-Gear Centre Differential) Çalışma Prensibi
Gövde
içerisinde bulunan çok diskli kavrama mekanizması, ön ve arka akslar arasındaki
tork dağılım miktarının değiştirilmesini sağlar. Ön veya arka akslarda yol
tutuşu kaybolduğunda, yani ön veya arka tekerlekler patinaj yaptığında, bu hız
farkı kavrama diskleri üzerinde bir kuvvet oluşturarak kavraşmalarını sağar.
Bunun sonucunda torkun büyük bir miktarı yol tutuşu iyi olan akslara iletilir.
Tork dağılımı %100 yönlendirilemez. Ön akslara en fazla %70 tork gönderilirken
(%30-%70), arka akslara en fazla %85 oranında tork gönderilir (%15-%85).
Torsen diferansiyele göre tork dağılımını daha istikrarlı bir şekilde yapar. Torsen bir sınırlı kaymalı kilitli diferansiyel çeşididir. Crown gear merkezi diferansiyel ise tamamen kilitlenebilir şekilde çalışır, ön veya arka akslardan biri yol tutuşunu tamamen kaybetse bile, tork aktarımına devam edebilir.
Tork
yönlendirme yapan elektronik sistemlerle daha uyumlu çalışır. Qauttroda
kullanılan spor diferansiyel (sport differential) ile uyumludur.
Torsen
diferansiyelden daha hafiftir ve daha az yer kaplar.
Ana konu için (Bakınız: Audi quattro Teknolojisi)
(Bkz: Dört Tekerden Çekiş Sistemi)
Sistemin Çalışması:
İki önemli
işlev söz konusudur:
Tork ön ve
arka akslar arasında nasıl dağıtılacak; bunu merkezi diferansiyel yapar. Bunun
için bir çok değişik özellikte merkezi diferansiyeller (transfer kutuları ve
kavramalar) geliştirilmiştir.
Tork ön ve
arka akslarda, sağ ve sol tekerlekler arasında nasıl paylaştırılıp dağıtılacak;
bu ya bir özel tork dağıtımı yapabilen diferansiyel (sınırlı kaymalı
diferansiyel) çeşitleriyle (örneğin spor diferansiyel, torsen diferansiyel vb) yapılabilir,
ya da
açık
diferansiyel kullanıp, ESP-ABS sistemiyle elektronik kontrol ünitesi
kumandasında, bir tekere frenleme kuvveti yaptırılıp, diğer tekerin tork
miktarı arttırılarak yapılabilir. Her iki prensip de tork yönlendirme (torque
vectoring) işlevini yerine getirir. Bunu frenleme ile yapmak daha ucuzdur.
Düz Sürüşte quattronun Çalışması: Normal yol şartlarında düz sürüşte,
merkezi diferansiyel tork miktarını %40-%60 ön ve arka akslara dağıtır.
Düz sürüşte
ani hızlanma durumunda, torkun büyük bir bölümü arka tekerleklere gönderilir.
Bu durum aracın çok daha iyi hızlanmasını sağlar. Ani hızlanmalarda aracın arka
tekerlekleri her zaman ön tekerleklere göre daha iyi yere tutunur, çünkü
hızlanma sırasında aracın yükü (ağırlığı) arka tekerlekler üzerine yığılır
(kafa kaldırma hareketi), daha fazla yük altında kalan arka lastikler ile yol
arasındaki sürtünme kuvveti artar ve patinaj yapmadan bu tekerlekler üzerinden
yola aktarılabilecek itme kuvveti de artar.
Hızlı Viraj Dönüşünde quattronun Çalışması: Viraja hızla girildiğinde gaz
verilmeye devam edildiğinde, yani araç yanal kuvvetlere maruz kalarak,
savrularak döndüğünde: Virajın dışında kalan tekerleğin üzerine binen yük
artar. Çünkü araç viraj dönerken ağırlığı virajın dışında kalan tekerlekler
üzerine yüklenir. O tekerlek yere daha iyi tutunur. İçte kalan tekerleğe bir
miktar frenleme kuvveti yapıldığında (sistem otomatik yapar – ESP&ABS);
daha fazla torkun dıştaki tekerleğe akması sağlanmış olur. Bu sayede daha iyi
viraj alma performansı, daha atik ve daha kararlı (stabil) sürüş sağlanır.
Ana konu için (Bakınız: Audi quattro Teknolojisi)
(Bkz: Dört Tekerden Çekiş Sistemi)
Yorumlar
Yorum Gönder