Değişken Supap Zamanlaması Nasıl Çalışır ?

Değişken Supap Zamanlaması Nedir ?

Değişken supap zamanlaması sistemi, emme eksantrik milinin, emme supaplarının açılma zamanının sürekli olarak değiştirilebildiği sistemdir. Motorlar düşük devirde az yükte çalışırken, emme manifoldundan havayı emmek için yeterince zamanları vardır, yeterli hava-yakıt alınır ve motor sarstıntısız bir şekilde çalışır. Fakat sorun şu ki, motorlar her zaman düşük devirde çalışmazlar; araçların motor devir hızları, yükleri (yokuş tırmanma veya taşınan yük), ani güç ve hız talepleri, sürücünün güç talebi (gaz pedalına basarak) sürekli değişmektedir.
Motorlar farklı yük ve devirlerde çalıştığından, ihtiyaç duydukları hava-yakıt karışımı miktarının, her devirde ve yükte yeterli olarak yanma odasına alınması, sabit zamanlı eksantrik miliyle mümkün olmamaktadır. Sabit zamanlı eksantrik milinde, zaman ayar dişlisi bulunmaz (zaman dişlisi var ama ayarlanabilir-değişken değil), yani kam açısı değiştirilemez, eski tip araçların eksantrik milleri bu tiptedir.
Sabit zamanlı eksantrik millerinde sorun şudur; eksantrik mili kam açıları (supap bindirme açısı-süresi), spor-performans kullanımına göre (yüksek motor devrine uygun) üretildiğinde, normal sürüşte performans düşüyor, yakıt sarfiyatı çok oluyordu.
Eksantrik mili kam açıları (supap bindirme açısı-süresi) normal sürüş moduna göre (orta motor devrine uygun) üretildiğinde, bu defa da yüksek performans alınamıyor ve gene araç çok yakıyordu. İşte sürücülerin motordan, “hem az yaksın hem de ihtiyaç duyduğumda yeterli motor gücünü verebilsin” şeklindeki beklentileri, kam açılarını (supap bindirme açısını); motor yükü, devir, hız ve sürücünün gaz pedalına basma miktarına (güç isteği) bağlı olarak değiştirebilen VVT değişken supap zamanlaması  sistemiyle karşılanmıştır. Not: Önce mutlaka (Bkz: Supap Bindirmesi) konusu okunmalıdır.
 

Değişken supap zamanlamasının görevi nedir ?

Değişken supap zamanlamasının görevi, her motor devrinde (rölanti – orta yük – yüksek devir) motorun yeterli havanın alınabilmesi için uygun eksantrik mili kam açısını vermek, motor performansını yükseltmek, yakıt sarfiyatını ve egzoz emisyonlarını azaltmaktır.
Değiken supap zamanlaması sisteminin çözmek istediği temel sorun, değişen motor devirlerinde, yanma odasına yeterince hava alabilmek için yeterince zamanı verebilmektir.
Düşük devirlerde, motor yavaş döner, gaz kelebeği çok az açıktır, emme manifoldunda vakum yüksektir ve yanma odasına hava almak için yeterince zaman vardır.
Motor devri yükseldiğindeyse, yanma odasına yeterince hava alınması için gereken süre çok kısadır, eğer emme supabı erken açılmazsa, yanma odasına yeterince hava giremez. İşte bu noktada supap bindirmesi dediğimiz kavram ortaya çıkıyor.
Supap bindirme süresinin değişken olarak ayarlanması ve yanma odasına yeterince temiz havanın alınabilmesi için, supap zamanlamasının değiştirilmesine ilave olarak, supabın açılma miktarını ve açık kalma süresini de ayarlamak amacıyla, otomobil üreticileri çeşitli teknolojiler geliştirmiş ve isim vermişlerdir.

Değişken supap açıklığı sistemi: Honda: VTEC, i-VTEC ,Toyota: VVTL-i, Valvematic


Değişken supap zamanlaması sistemi: VTC (VTC: Variable Timing Control: Değişken Zamanlama Kumandası), Toyota: VVT, VVT-i, Bmw: Vanos

Motor supap sisteminde 2 temel ayarlama yapılabilir:
*Supap zamanlamasının değiştirilmesi (Eksantrik mili zamanlama ayarı - avans-rötar):
Bunu Toyota:VVT-i , Bmw: Vanos,, Honda: VTC, Ford Ti-VCT teknolojisi ile yapar. Eksantrik mili zaman dişlisine, elektrohidrolik bir modül konmuştur, yağ basıncıyla eksantrik miline avans veya rötar verilir. Bu VTC modülünün elektrik motorlu olanı da vardır (honda jazz).

*Supap açık kalma süresi ve Supap açılma miktarı ayarı (Valve Lift - Valvematic):
Bunu Toyota:VVTL-i veya Valvematic, Bmw valvetronic, Honda VTEC ve i-VTEC  ile yapar.

Burada bir ayrım vardır, supap zamanlamasını ayarlamak ve/veya supabın açılma miktarını ve açık kalma süresini ayarlamak. 
VTEC ve i-VTEC; hem supap zamanlaması hem de supapların açılma miktarı ve süresini değiştirir.
VVT-i; Sadece supap zamanlamasını değiştirir, supap açılma miktarını ve süresini değiştirmez.
VVTL-i; Hem supap zamanlamasını hem de supabın açılma miktarını ve açık kalma süresini değiştirir. Bu sistemin daha gelişmiş versiyonu Valvematic'dir.
Daha fazla bilgi için:
İlgili OBD arıza kodları: P0011-P0012
Ana konu (Bkz: Supap Sistemi)

Yorumlar

Yorum Gönder